Calibration pressure gauge

Calibration pressure gauge

1 Phạm vi áp dụng Calibration pressure gauge

Văn bản kỹ thuật này quy định quy trình hiệu chuẩn ban đầu, hiệu chuẩn định kỳ và hiệu chuẩn bất thường các loại áp kế kiểu lò xo (bao gồm: áp kế, áp - chân không kế, chân không kế) có phạm vi đo từ -0,1 MPa đến 250 MPa, độ chính xác từ 1% đến 6 %.

2 Các phép  Calibration pressure gauge

Phải lần lượt tiến hành các phép hiệu chuẩn  Calibration pressure gauge ghi trong bảng 1.

Bảng 1

TT	Tên phép hiệu chuẩn	Theo điều mục của QTKĐ	Chế độ hiệu chuẩn
			Ban đầu	Định kỳ	Bất thường
1	Kiểm tra bên ngoài	6.1	+	+	+
2	Kiểm tra kỹ thuật	6.2	+	+	+
3	Kiểm tra đo lường	6.3	+	+	+

3 Phương tiện  Calibration pressure gauge

Phải sử dụng các phương tiện  Calibration pressure gauge ghi trong bảng 2.

Bảng 2

TT	Tên phương tiện hiệu chuẩn	Đặc trưng kỹ thuật và đo lường	Áp dụng cho điều mục của quy trình
1	Chuẩn đo lường (chọn một trong các chuẩn sau cho phù hợp)
1.1	Áp kế píttông	- Sai số nhỏ hơn hoặc bằng 1/4 sai số cho phép của áp kế cần kiểm định	6.3
TT	Tên phương tiện hiệu chuẩn	Đặc trưng kỹ thuật và đo lường	Áp dụng cho điều mục của quy trình
1.2	Áp kế chất lỏng	- Sai số nhỏ hơn hoặc bằng 1/4 sai số cho phép của áp kế cần kiểm định	6.3
1.3	Áp kế hiện số	- Sai số nhỏ hơn hoặc bằng 1/4 sai số cho phép của áp kế cần kiểm định	6.3
1.4	Áp kế lò xo	- Sai số nhỏ hơn hoặc bằng 1/4 sai số cho phép của áp kế cần kiểm định	6.3
2	Phương tiện đo sử dụng cùng với chuẩn
2.1	Nhiệt kế	4 Giới hạn đo trên đến 35 0C 5 Sai số nhỏ hơn ± 1 0C.	4
2.2	Ẩm kế	- Phạm vi đo (0 ^ 100) %RH - Sai số nhỏ hơn ± 10 %RH	4
2.3	Thước đo	- (0 + 350) mm - Sai số không lớn hơn ± 0,1 mm.	4
3	Phương tiện phụ
3.1	Các ống dẫn và đầu nối phù hợp.	- Chịu được áp suất lớn hơn giới hạn đo trên cuả áp kế
3.2	Hệ thống tạo áp suất	- Phải tạo áp suất lớn hơn giới hạn đo trên của áp kế - Phải kín, tăng hoặc giảm áp suất một cách đều đặn. Độ giảm áp suất của hệ thống tạo áp ở giới hạn đo trên không vượt quá 5% trong thời gian 5 phút, sau khi đã chịu tải ở giới hạn đo trên 15 phút.	4; 6.3

4 Điều kiện  Calibration pressure gauge

Khi tiến hành hiệu chuẩn phải đảm bảo các điều kiện sau đây:

4.1 Môi trường truyền áp suất

a/ Đối với áp kế đo áp suất thông thường, theo bảng 3.

Giới hạn đo trên của áp kế cần hiệu chuẩn (MPa)	Môi trường truyền áp suất
Đến 0,25	Khí nén, nitơ hoặc nước cất
Lớn hơn 0,25 đến 60	Dầu biến thế
Lớn hơn 60	Dầu thầu dầu

Có thể chuyển môi trường áp suất từ khí sang lỏng, nếu chuyển đổi này không gây ra biến đổi số chỉ vượt quá 1/5 giới hạn sai số cơ bản cho phép.

b/ Đối với các áp kế ôxy có giới hạn đo trên đến 0,6 MPa, môi trường áp suất là khí nén, nitơ hoặc nước cất và lớn hơn 0,6 MPa, môi trường áp suất là nước cất. Cho phép dùng các buồng ngăn cách khí - chất lỏng, chất lỏng - khí và chất lỏng - chất lỏng để hiệu chuẩn.

4.2 Môi trường hiệu chuẩn phải bảo đảm :

-                      Nhiệt độ: (20 ± 5) ^OC;

-                      Độ ẩm tương đối không lớn hơn 80 %;

-                     Thoáng khí, không có bụi và không bị đốt nóng từ một phía, tránh chấn động và va chạm, nếu có thì độ rung động của kim không được vượt quá 1/10 khoảng cách giữa hai vạch chia nhỏ nhất.

5        Chuẩn bị  Calibration pressure gauge

Trước khi tiến hành hiệu chuẩn phải chuẩn bị các công việc sau đây:

Áp kế cần hiệu chuẩn và áp kế chuẩn phải để trong phòng hiệu chuẩn một khoảng thời gian ít nhất 06 giờ để chúng đạt được nhiệt độ môi trường quy định tại mục 4.2.

Cân bằng ni vô (nếu có) và kiểm tra mức chất lỏng ở hệ thống tạo áp suất hoặc áp kế

chuẩn, sau đó đẩy hết bọt khí ra khỏi hệ thống tạo áp.

-  Làm sạch đầu nối của áp kế cần hiệu chuẩn.

- Lắp áp kế cần hiệu chuẩn  vào vị trí làm việc theo phương quy định (ghi trên mặt áp kế cần kiểm định). Độ lệch cho phép so với phương đã quy định là 5 .

- Đối với áp kế cần hiệu chuẩn không có ký hiệu phương lắp đặt sẽ lắp theo phương thẳng đứng.

6        Tiến hành  Calibration pressure gauge

 6.1Kiểm tra bên ngoài

Phải kiểm tra bên ngoài theo các yêu cầu sau đây:

-  Áp kế cần hiệu chuẩn phải ở tình trạng hoạt động bình thường, có đầy đủ các chi tiết và phụ tùng, không bị ăn mòn, rạn nứt, han gỉ, kim không bị cong hoặc bị gãy, mặt số, ren, đầu nối và các chi tiết khác không bị hỏng.

-   Kính của áp kế cần hiệu chuẩn không có vết nứt, bọt, bẩn, mốc và không có các khuyết tật khác cản trở việc đọc số chỉ. Kính có thể làm bằng vật liệu trong suốt khác nhưng phải giữ được sự trong suốt đó trong điều kiện làm việc lâu dài.

-  Vỏ của áp kế cần hiệu chuẩn dùng trong môi trường khí nén phải có chỗ thoát khí để khí thoát dễ dàng khi lò xo bị phá hỏng, chỗ thoát khí phải có màng chắn bụi.

-    Trên áp kế cần hiệu chuẩn phải ghi đầy đủ:

+ Đơn vị đo;

+ Độ chính xác/cấp chính xác;

+ Môi trường đo (đối với chất khí đặc biệt);

+ Số của phương tiện đo;

+ Phương lắp đặt: nằm ngang hay thẳng đứng;

+ Hãng sản xuất.

6.2 Kiểm tra kỹ thuật

Phải kiểm tra kỹ thuật theo các yêu cầu sau đây:

6.2.1       Đơn vị đo lường áp suất chính thức là pascan (Pa) và các đơn vị đo lường áp suất khác được pháp luật quy định

6.2.2       Giới hạn đo trên của áp kế cần hiệu chuẩn phải là một trong hai dãy (dãy kế nối tiếp) sau:

1.10ⁿ   1,6.10ⁿ            2,5.10ⁿ            4.10ⁿ   6.10ⁿ   hoặc

1.10ⁿ   2.10ⁿ                 5.10ⁿ            7.10ⁿ

Trong đó: n là một số nguyên dương, nguyên âm hoặc bằng 0

6.2.3       Giá trị độ chia của thang đo phải theo dãy sau:

1.10ⁿ   2.10ⁿ   5.10ⁿ

Trong đó: n là một số nguyên dương, nguyên âm hoặc bằng 0.

6.2.4       Việc đánh số thang đo phải thích hợp với vạch chia. Giá trị độ chia không được vượt quá sai số cơ bản cho phép và khoảng cách giữa hai vạch chia không nhỏ hơn 1 mm. Bề rộng mỗi vạch chia không vượt quá 1/5 giá trị độ chia. Mỗi vạch thứ 5, thứ 10 phải đậm và dài hơn các vạch chia khác. Mỗi vạch thứ 10 phải được đánh số.

6.2.5       Ở trạng thái không làm việc, kim chỉ thị phải áp sát vào chốt tỳ trùng với vạch “0” hoặc lệch với vạch “0” một giá trị không vượt quá sai số cơ bản cho phép. Khi làm việc kim phải chuyển động đều đặn không sát vào mặt số và phải phủ từ 1/4 đến 3/4 chiều dài của vạch chia ngắn nhất. Bề rộng của mũi kim không được lớn hơn bề rộng của vạch chia nhỏ nhất.

6.3 Kiểm tra đo lường

Áp kế  cần hiệu chuẩn  phải  được kiểm tra đo lường theo các yêu cầu, trình tự và phương pháp sau đây:

6.3.1  Sai số cơ bản cho phép khi hiệu chuẩn (có tính đến hiện tượng biến dạng dư) bằng: a/ ± 0,8 K : đối với áp kế được kiểm định ban đầu

b/ ± K : đối với áp kế được kiểm định định kỳ hoặc kiểm định bất thường Trong đó:        

K = Phạm vi đo X Độ chính xác                                 Hoặc

K = (cấp chính xác x phạm vi đo)/100

6.3.2       Sai số khi tăng và khi giảm áp suất không được vượt quá quy định tại mục 6.3.1

6.3.3       Sai số đàn hồi không được vượt quá giá trị tuyệt đối của sai số cơ bản cho phép quy định tại mục 6.3.1

6.3.4       Thời gian chịu tải (để tính sai số đàn hồi) ở giới hạn đo trên của áp kế cần kiểm định là 5 phút. Đối với chân không kế chịu tải ở áp suất bằng: - 0,08 MPa.

6.3.5        Đối với áp chân không kế có phần đo áp suất dư lớn hơn 0,4 MPa, cho phép không kiểm định phần áp suất âm (-) và chỉ kiểm tra chuyển động của kim gần điểm - 0,05 MPa.

6.3.6       Áp kế cần kiểm định phải được kiểm tra ở ít nhất tại 5 điểm phân bố đều trên toàn bộ thang đo theo chiều tăng và giảm áp suất (Xem hình 1).

6.3.7       Khi lắp ráp, trục kim của áp kế cần kiểm định và áp kế chuẩn hoặc trục kim của áp kế cần kiểm định và đáy pittông (nếu chuẩn là áp kế pittông) phải nằm trên cùng một độ cao, nếu có chênh lệch độ cao (xem hình 2) gây ra áp suất lớn hơn 1/10 sai số cơ bản cho phép thì phải tính đến sai số do cột chất lỏng gây ra theo công thức sau:

ΔP = pgh

Trong đó:      p là khối lượng riêng của chất lỏng, ( kg/m³)

g là gia tốc trọng trường nơi kiểm định, (m/s²)

h là chênh lệch chiều cao giữa trục kim của áp kế cần kiểm định và áp kế chuẩn hoặc giữa trục kim của áp kế cần hiệu chuẩn và đáy píttông (nếu chuẩn là áp kế

píttông), (m).

 

6.3.8  Đối với áp kếcần kiểm định có hai kim, sai lệch giữa hai kim tại mỗi điểm đo ở lần tăng và lần giảm áp suất không được vượt quá sai số cơ bản cho phép quy định tại  mục 6.3.1

6.3.9 Nếu nhiệt độ môi trường khi kiểm định vượt quá quy định tại mục 4.2 thì phải tính đến sai số do nhiệt độ gây ra theo công thức sau:

ΔP = P × α × (t – 20 )

Trong đó :     α  là hệ số dãn nở nhiệt của vật liệu chế tạo lò xo, (1/°C);

t là nhiệt độ khi kiểm định, (°C).

7  Xử lý chung

7.1 Áp kế kiểu lò xo đạt  các yêu cầu quy định trong quy trình này được cấp giấy chứng nhận hiệu chuẩn, dán tem hiệu chuẩn.

7.2 Áp kế kiểu lò xo không đạt một trong các yêu cầu quy định trong quy trình này thì không cấp giấy chứng nhận hiệu chuẩn đồng thời xoá dấu hiệu chuẩn  cũ (nếu có).