Hiệu chuẩn cân phân tích

 

1 Phạm vi áp dụng hiệu chuẩn cân phân tích điện tử

Văn bản kỹ thuật này quy định quy trình hiệu chuẩn cân phân tích điện tử có mức cân lớn nhất không nhỏ hơn 100 g với giá trị độ chia không lớn hơn 0,1 mg dùng làm chuẩn đo lường để kiểm định ban đầu, kiểm định định kỳ, kiểm định sau sửa chữa các phương tiện đo độ ẩm của thóc, gạo, ngô và cà phê.

2 Giải thích từ ngữ hiệu chuẩn cân phân tích điện tử

Các từ ngữ trong văn bản này được hiểu như sau:

2.1 Cân phân tích (sau đây gọi tắt là cân) là các cân không tự động cấp chính xác 1 theo OiMl R76-1.

2.2  Mức cân lớn nhất (sau đây viết tắt là Max) là khả năng cân lớn nhất không tính đến khả năng trừ bì của cân.

2.3 Giá trị độ chia là giá trị được thể hiện bằng đơn vị khối lượng của hiệu số giữa 2 giá trị chỉ thị liên tiếp.

3 Các phép hiệu chuẩn cân phân tích điện tử

Phải lần lượt tiến hành các phép hiệu chuẩn ghi trong bảng 1.

Bảng 1

TT	Tên phép hiệu chuẩn	Theo điều mục của quy trình
1	Kiểm tra bên ngoài	7.1
2	Kiểm tra kỹ thuật	7.2
3	Kiểm tra đo lường	7.3
3.1	Kiểm tra độ lặp lại	7.3.1
3.2	Kiểm tra độ lệch tâm	7.3.2
3.3	Kiểm tra sai số gần Max	7.3.3
3.4	Kiểm tra độ đúng	7.3.4

4 Phương tiện hiệu chuẩn cân phân tích điện tử

Các phương tiện dùng để hiệu chuẩn cân phân tích điện tử cân được nêu trong bảng 2.

TT	Tên phương tiện dùng để hiệu chuẩn	Đặc trưng kỹ thuật đo lường cơ bản	Áp dụng cho điều mục của quy trình
1	Chuẩn đo lường
	Bộ quả cân chuẩn có tổng khối lượng danh nghĩa bằng Max của cân	Cấp chính xác E2	7.2, 7.3
2	Phương tiện đo khác
2.1	Nhiệt kế	Phạm vi đo: (15 - 30) °C Giá trị độ chia: 0,1 °C	5
2.2	Ẩm kế	Phạm vi đo: (30 - 90) %RH Giá trị độ chia: 1 %RH	5

5 Điều kiện hiệu chuẩn cân phân tích điện tử

Khi tiến hành hiệu chuẩn phải đảm bảo các điều kiện sau đây:

-  Địa điểm hiệu chuẩn phải đủ sáng, xa các nguồn sinh nhiệt, xa các nguồn sinh gió, không bị rung động.

- Nhiệt độ, độ ẩm nơi hiệu chuẩn đảm bảo điều kiện sau:

+ Nhiệt độ: (23 ± 2) °C.

+ Độ ẩm: (40 - 70) %RH.

- Cân nên được hiệu chuẩn tại địa điểm sử dụng.

6 Chuẩn bị hiệu chuẩn cân phân tích điện tử

Trước khi tiến hành hiệu chuẩn phải thực hiện các công việc chuẩn bị sau đây:

-  Vệ sinh cân sạch sẽ

-  Đặt cân chắc chắn trên mặt phẳng và điều chỉnh thăng bằng.

-  Bật nguồn để sấy máy tối thiểu 30 phút hoặc theo yêu cầu của nhà sản xuất.

-  Đặt các quả cân chuẩn cùng môi trường với cân cần hiệu chuẩn không ít hơn 5 giờ.

-  Mở cửa buồng cân để cân bằng nhiệt độ trong buồng cân với môi trường.

7 Tiến hành hiệu chuẩn cân phân tích điện tử

7.1  Kiểm tra bên ngoài

Phải kiểm tra bên ngoài theo các yêu cầu sau đây:

-  Cân phải có nhãn ghi các thông số như số máy, nơi sản xuất, Max, giá trị độ chia.

-  Cân phải có đầy đủ các bộ phận và phụ kiện cần thiết.

   Bộ phận chỉ thị của cân phải đảm bảo rõ ràng và đọc được chính xác.

- Bộ phận tiếp nhận tải của cân phải cứng, vững và không bị vướng bởi các bộ phận khác của cân.

7.2 Kiểm tra kỹ thuật

Phải kiểm tra kỹ thuật theo các yêu cầu sau đây:

- Kiểm tra tài liệu kỹ thuật của cân để xác định hệ số ảnh hưởng của nhiệt độ (TK) do nhà sản xuất cung cấp.

- Tải khởi động cân 3 lần, mức tải khởi động tương đương với (80 ^ 100) % của Max. Trong quá trình tải khởi động, cân phải hoạt động bình thường.

- Đối với cân có chức năng hiệu chỉnh bằng quả cân bên trong thì phải cho cân thực hiện chức năng này. Chức năng đó của cân phải hoạt động bình thường.

- Đối với cân không có chức năng hiệu chỉnh bằng quả cân bên trong thì bắt buộc phải có cơ cấu niêm phong để ngăn cản được việc điều chỉnh độ đúng của cân.

7.3 Kiểm tra đo lường

Cân cần hiệu chuẩn được kiểm tra đo lường theo trình tự nội dung, phương pháp và yêu cầu sau đây:

7.3.1 Kiểm tra độ lặp lại

Tiến hành cân lặp lại 6 lần cùng 1 quả cân chuẩn có khối lượng danh nghĩa tương đương với (80 ^ 100) % của Max. Độ lặp lại của cân được xác định theo công thức:

 

-  Kiểm tra độ lệch tâm

a)   Vị trí kiểm:

Bộ phận tiếp nhận tải được chia thành 4 phần có diện tích bằng nhau, 4 vị trí kiểm tra độ lệch tâm là tâm của 4 phần đó (xem hình 1).

b) Mức tải kiểm tra L_ecc: Mức tải kiểm tra độ lệch tâm L_ecc xấp xỉ Max/3.

c) Trình tự kiểm tra:

Bước 1: Đưa số chỉ của cân về "0".

Bước 2: Đặt tải kiểm tra vào vị trí giữa của bộ phận tiếp nhận tải (vị trí 0 trên hình 1), ghi lại số chỉ trên cân I_ecc0.

Bước 3: Lần lượt nhấc tải ra và đặt vào các vị trí kiểm tra đã nêu tại mục 7.3.2 a), ghi lại số chỉ trên cân I_ecci. Trước mỗi lần đặt tải phải đưa số chỉ của cân về "0".

12.1.2    Kiểm tra sai số gần Max

Sử dụng quả cân chuẩn có khối lượng danh nghĩa L_max (g) tương đương với (80 ^ 100) % của Max để kiểm tra sai số gần Max của cân. Sai số gần Max của cân được xác định theo công thức:

12.1.3   Kiểm tra độ đúng

Tiến hành 5 phép cân với mức tải bì và mức tải kiểm tra theo quy định tại bảng 3.

Bảng 3

Phép cân	Mức tải bì	Mức tải kiểm tra
1	0
2	~ 25 % Max
3	~ 50 % Max	Lp ~ 25 % Max
4	~ 75 % Max
5	~ 25 % Max

Sai số tại phép cân thứ i được xác định theo công thức:

Trong đó: I_i: số chỉ của cân (g);

L_P: khối lượng danh nghĩa của quả cân chuẩn dùng làm tải kiểm tra (g).

Sai số trung bình được xác định theo công thức:

U = a + b X R            (10)

Trong đó: a = U₀ = U(R = 0);

UMax = U(R = Max);

9 Xử lý chung

9.1 Cân phân tích sau khi hiệu chuẩn nếu có tất cả các độ không đảm bảo đo khi sử dụng tính theo công thức (10) với các giá trị R = 50 g; R = 200 g (nếu Max > 200 g) và R = Max không vượt quá sai số cho phép tương ứng quy định tại bảng 5 được cấp chứng chỉ hiệu chuẩn (tem hiệu chuẩn, giấy chứng nhận hiệu chuẩn,...) theo quy định. Kết quả hiệu chuẩn phải bao gồm tối thiểu các thông tin sau:

-                     ĐKĐBĐ dưới dạng công thức (10);

-                     Nhiệt độ tiến hành hiệu chuẩn.

Bảng 5

Mức cân	Sai số cho phép lớn nhất
đến 50 g	± 0,5 mg
từ 50 g đến 200 g	± 1,0 mg
trên 200 g	± 1,5 mg

d)                 Cân phân tích sau khi hiệu chuẩn nếu có một trong các độ không đảm bảo đo khi sử dụng tính theo công thức (10) với các giá trị R = 50 g; R = 200 g (nếu Max > 200 g) và R = Max vượt quá sai số cho phép tương ứng quy định tại bảng 5 thì không cấp chứng chỉ hiệu chuẩn mới và xóa dấu hiệu chuẩn cũ (nếu có).

e)                 Chu kỳ hiệu chuẩn của cân phân tích là 12 tháng.